چگونه آمریکا و اسرائیل با سیاست‌های متضاد، طرح تجزیه سوریه را پیش می‌برند؟

به گزارش کلینی نیوز، در حالی که جنگ غزه وارد بیست و سومین ماه خود شده، اسرائیل به دنبال تضعیف و تجزیه سوریه به مناطق قومی و مذهبی است؛ سیاستی که ریشه در «طرح یینون» دارد.

همزمان، آمریکا با حفظ حضور نظامی خود، تلاش می‌کند تا از شکل‌گیری هر قدرت منطقه‌ای که نظم مورد نظرش را به چالش بکشد، جلوگیری کند.

این سیاست دوگانه، سوریه را به میدانی برای فرسایش حاکمیت ملی تبدیل کرده و خطر درگیری‌های گسترده‌تری را افزایش داده است.

تجزیه سوریه؛ نقشه راه اسرائیل برای خاورمیانه

به گزارش میدل‌ایست‌آی، استراتژی اسرائیل برای تجزیه جهان عرب، سابقه‌ای طولانی دارد. اسناد داخلی این رژیم در دهه ۱۹۵۰، پیشنهاد تشکیل «دولت کردی» را به عنوان سپری در برابر ناسیونالیسم عربی مطرح می‌کردند.

این دیدگاه بعدها در «طرح یینون»، نوشته اودد یینون، مقام سابق وزارت خارجه اسرائیل در سال ۱۹۸۲، به شکلی شوم‌تر متبلور شد.

این طرح با هدف تجزیه کشورهای عربی به موجودیت‌های ضعیف فرقه‌ای و قومی، خواهان تقسیم سوریه به چهار منطقه نفوذ اصلی بود:

۱. دولت دروزی‌ها:

در استان جنوبی سویدا، با هدف ایجاد یک دولت کوچک همسو با اسرائیل.

۲. دولت علوی‌ها: در منطقه ساحلی، تحت حمایت روسیه.

۳. منطقه کردی: در شمال شرق، تحت حمایت آمریکا.

۴. کمربند سنی‌نشین: در مناطق شمالی و مرکزی، تحت نفوذ ترکیه.

این استراتژی، سوریه را به مجموعه‌ای از دولت‌های ضعیف تبدیل می‌کند تا نتواند به عنوان یک بازیگر منطقه‌ای قدرتمند، از مقاومت فلسطین حمایت کند یا در برابر توسعه‌طلبی اسرائیل بایستد.

همانطور که برنارد لوئیس، متفکر برجسته صهیونیست، پیش‌بینی کرده بود، این طرح به دنبال تضعیف قدرت مرکزی و دامن زدن به هرج و مرج فرقه‌ای است.

تشدید حملات و هدف قرار دادن محور مقاومت

از سال ۲۰۱۳، رژیم صهیونیستی یک کمپین هوایی مداوم را در سوریه به بهانه هدف قرار دادن نیروهای ایران و حزب‌الله آغاز کرده است.

پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳، این حملات شدت گرفت و به ترور فرماندهان ارشد محور مقاومت نیز کشیده شد.

این اقدامات، بخشی از تهاجمی گسترده‌تر برای تضعیف حماس، جهاد اسلامی، حزب‌الله و سایر متحدان منطقه‌ای است.

اسرائیل به صورت سیستماتیک، سیستم‌های دفاع هوایی، انبارهای تسلیحاتی و مراکز تحقیقاتی سوریه را نابود کرده تا برتری نظامی و روانی خود را تحمیل کند و از بازسازی توان نظامی این کشور جلوگیری کند.

این استراتژی، آینه‌ای از محاصره و تخریب غزه است و هدف نهایی آن، تسریع در برنامه تجزیه سوریه است.

استراتژی دوگانه آمریکا برای کنترل سوریه

استراتژی آمریکا در سوریه، با راهبرد کلان این کشور پس از جنگ سرد همخوانی دارد. واشنگتن با حمایت از نیروهای کرد در شمال شرق و نادیده گرفتن حملات اسرائیل، به دنبال مهار نفوذ روسیه و ایران و مسدود کردن دسترسی آن‌ها به شرق مدیترانه است.

در حالی که آمریکا مستقیماً از تجزیه قومی به سبک اسرائیل حمایت نمی‌کند، اما هدف نهایی‌اش، حفظ یک حضور نظامی و سیاسی است تا هر دولت آینده سوریه با منافع استراتژیک واشنگتن همسو باشد.

آمریکا ترجیح می‌دهد سوریه به شکلی کنترل‌شده و تقسیم‌شده باقی بماند که به اندازه کافی ضعیف باشد تا تهدیدی ایجاد نکند، اما نه آنقدر فروپاشیده که بی‌ثباتی گسترده‌تری را رقم بزند.

منافع متضاد ترکیه

ترکیه نیز نقش مهمی در تحولات سوریه ایفا می‌کند. آنکارا که در ابتدا به دنبال تغییر رژیم در دمشق بود، پس از شکست در این مسیر و با نگرانی از خودمختاری کردها در مرزهایش، استراتژی خود را تغییر داد.

ترکیه با ورود نیروهایش به شمال سوریه، از شبه‌نظامیان عرب و ترکمن حمایت کرده تا نفوذ کردها را محدود کند.

منافع ترکیه در این زمینه با آمریکا و اسرائیل تضاد دارد، زیرا واشنگتن و تل‌آویو از بازیگران کردی به عنوان وزنه تعادل در برابر دولت سوریه و ایران حمایت می‌کنند، در حالی که آنکارا هرگونه خودمختاری کردی را تهدیدی مستقیم علیه امنیت ملی خود می‌داند.

نبرد برای «قلب جهان»

سوریه، همچون «قلب جهان» در نظریه ژئوپلیتیک هالفورد مکیندر، یک نقطه مرکزی است که مسیرهای حیاتی ترانزیت، کریدورهای تجاری و اتحادهای منطقه‌ای را کنترل می‌کند. قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای معتقدند هر کس بر سوریه مسلط شود، بر کل خاورمیانه تأثیرگذار خواهد بود.

در این چارچوب، اسرائیل به دنبال تجزیه سوریه برای رفع یک «تهدید وجودی» است، در حالی که آمریکا با حفظ وضعیت فعلی، به دنبال مهار رقبا و تضمین هژمونی خود در منطقه است.

خطر اصلی در این بازی، فرسایش حاکمیت ملی سوریه و احتمال یک درگیری گسترده‌تر است. این شرایط، تنها با ارائه یک پاسخ هماهنگ از سوی بازیگران منطقه‌ای، به ویژه ترکیه، ایران و کشورهای عربی، قابل کنترل خواهد بود.